‘สนิม’ สิ่งที่เหล็กกลัวที่สุด
‘สนิม’ เกิดจากเหล็ก + น้ำ + ความชื้นในอากาศ ทำปฏิกิริยาร่วมกัน ทำให้เหล็กค่อยๆกลายสภาพเป็นออกไซด์และมีร่องรอยของไฮเดรตเฟอริกออกไซด์ หรือจะเรียกสั้นๆว่า ‘สนิม’ นั่นแหละ เจ้าสิ่งนี้มันร้ายกาจตรงที่ทำให้เหล็กเกิดอาการผุกร่อน ความแข็งแรงลดลง และเกิดเป็นคราบแดง มันจะเริ่มความร้ายกาจในบริเวณหนึ่งก่อน แล้วจะค่อยๆขยายอาณาบริเวณออกเป็นวงกว้างอย่างรวดเร็วเลยจ้า ซึ่งสนิมเกิดได้จาก
สิ่งแวดล้อม > ปัจจัยยอดฮิตที่เป็นอันรู้กัน การเก็บเหล็กไว้ในบริเวณที่มีความชื้นสูงหรือมีมลภาวะความปนเปื้อนในอากาศสูง หรือแม้แต่มีไอเกลือเข้มข้นอย่างในทะเลหรือตามชายฝั่งที่ได้รับลมทะเล (เหตุผลหลักที่ภาคใต้ถึงขายเหล็กกัลวาไนซ์ดีเลยแหละ เพราะช่วยป้องกันสนิมได้มากระดับนึงเลยล่ะ) จะกระตุ้นให้เหล็กกลายสภาพเป็นไฮเดรตเฟอริกออกไซด์เร็วมากขึ้น
กระบวนการผลิต > บางครั้งเหล็กเองอาจจะไม่ได้รับความชื้น แต่มีความชื้นอยู่ระหว่างกระบวนการผลิตก็เป็นได้นะ ไม่ว่าจะเป็นวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการตัดโลหะ การบรรจุ หรือกระบวนการเก็บรักษาเพื่อส่งเหล็กไปตามที่ต่างๆ ระหว่างกระบวนการเนี่ยแหละตัวดี อาจจะนำความชื้นและพาไปสู่สภาวะเกิดสนิมได้
บรรจุภัณฑ์ > ถ้ามีช่องโหว่ที่เปิดให้อากาศและความชื้นเข้าไปสู่เหล็กได้เป็นเวลานั้น อันนี้น่าเป็นห่วงเลยล่ะ โรงงานผลิตควรดูแลเรื่องนี้เป็นพิเศษตั้งแต่ออกจากโรงงานและเลือกบรรจุภัณฑ์ที่มีคุณภาพเพื่อลดความเสี่ยงและยังแสดงออกถึงมารฐานและความใส่ใจในสินค้าด้วยนะ
มาดูชนิดของสนิมกันบ้าง ไล่ตาม ‘เฉดสี’ กันเลย
สนิมสีเหลือง : เหล็กได้รับความชื้นสูงมาก ทำให้ออกไซด์ที่เกิดขึ้นเป็นสีเหลือง ส่วนใหญ่จะพบในโครงสร้างเหล็กหรืออุปกรณ์ที่ทำจากโลหะหรือเหล็กที่ต้องเจอกับความร้อนจากน้ำเดือดเป็นระยะเวลานานๆ
สนิมสีแดง : เหล็กสูญเสียอิเล็กตรอนตอนทำปฏิกิริยาทางเคมีกับน้ำ ทำให้อิเล็กตรอนไปรวมตัวกันเข้ากับออกซิเจน พอนานวันเข้าก็แสดงออกมาในรูปแบบของออกไซด์สีแดงที่เกาะตามผิวของเหล็ก มีพลานุภาพกัดกร่อนเนื้อเหล็กได้ค่อนข้างสูงเชียวนะ จะพบในพื้นที่ที่มีปริมาณออกซิเจนและน้ำมาก เช่น บริเวณชายหาดหรือท้องทะเล แต่ไม่ต้องเป็นห่วง สนิมชนิดนี้มีความอ่อนตัว สามรถขัดออกได้ค่ะ
สนิมสีน้ำตาล : มักเกิดบริเวณที่มีน้ำและออกซิเจนสูงแต่มีความชื้นต่ำ อยู่เป็นหย่อมๆบ้าง กระจัดกระจายบนพื้นผิวโลหะบ้าง สีจะออกน้ำตาลแดง และมีความแห้งมากกว่าสนิมชนิดอื่นๆเลยนะ นับว่าเป็นสนิมที่ต้องใช้ความพยายามมากๆในการกำจัดเลยล่ะ
สนิมสีดำ : แตกต่างจากสนิมประเภทอื่นตรงที่เกิดขึ้นในพื้นที่ความชื้นต่ำ มีลักษณะสีน้ำตาลถึงเข้ม เกาะตามผิวของโลหะที่ไม่สม่ำเสมอหรืออาจจะกระจายอยู่เป็นหย่อมๆ สนิมชนิดนี้เกิดจากการที่เหล็กได้รับการปนเปื้อนของสารเคมีระหว่างการผลิต หรือไม่ก็เกิดจากการเก็บไว้ในบรรจุภัณฑ์ที่ไม่มีคุณภาพค่ะ
วิธีป้องกัน
เคลือบผิวเหล็ก : จะเคลือบเนื้อเหล็กด้วยการทาสีก็ได้ ชุบดีบุกหรือสังกะสีก็ได้ เพื่อป้องกันน้ำและอากาศจากการสัมผัสเนื้อเหล็ก แต่การป้องกันด้วยวิธีนี้อาจจะต้องขยันเคลือบผิวเหล็กอยู่เสมอนะคะ เพราะโลหะที่เคลือบมักจะหลุดลอดเร็ว ไม่ทนสักเท่าไหร่
การสร้างเหล็กปลอดสนิม : ฟังดูทำยากซึ่งส่วนใหญ่เป็นการทำมาจากโรงงานมากกว่า วิธีนี้จะเป็นการผสมแร่ธาตุบางอย่างเข้าไปในเหล็กกล้าเพื่อลดปฏิกิริยากับอกาศและความชื้นซึ่งจะช่วยป้องกันการเกิดสนิมได้ ธาตุที่ผสมก็จะเป็น โครเมียม นิกเกิล คาร์บอน เป็นต้น ธาตุเหล่านี้จะช่วยไม่ให้สัมผัสกับน้ำและอากาศโดยตรง และยืดอายุการใช้งานของเหล็กได้
ใช้ไฟฟ้า : เป็นการกระตุ้นด้วยการใช้กระแสไฟฟ้าสูงบริเวณที่เก็บเหล็ก เพื่อลดการสูญเสียอิเล็กตรอนและเสื่อมสภาพด้วยอากาศ เป็นวิธีที่ดูแล้วน่าจะเหมาะสำหรับการบำรุงรักษาโครงสร้างเหล็กขนาดใหญ่ที่จำเป็นต้องใช้ติดต่อกันเป็นเวลานานหลายสิบปี เช่น สะพาน หรือท่อส่งน้ำมันใต้ทะเล
ปัจจุบันมีวิธีป้องกันสนิมและเทคนิคอีกมากมายหลายเลยค่ะ นี่เป็นเกร็ดความรู้สั้นๆที่นำมาฝากกัน แต่สำหรับเหล็กที่ป้องกันสนิมเลย เราแนะนำเป็นเหล็กกัลวาไนซ์เลยค่ะ ซื้อแล้วนำไปใช้ได้เลยไม่ต้องทาสีให้ยุ่งยาก ทางเรามีหลากหลายขนาดให้เลือกกันเลยค่ะ หรืออยากจะซื้อเหล็กดำแล้วเลือกสีทาเองตามความชอบส่วนตัวก็ได้เช่นกัน ทักมาพูดคุยกันได้เลยนะคะ @kuanglee
ขอบคุณข้อมูลจาก
https://www.chi.co.th/article/article-2117/
